Yumurtalık rezervi, kadınların doğurganlık potansiyelini gösterir. Falikül (yumurta) sayısı ne kadar fazla ve kaliteliyse hamile kalma olasılığı o kadar yüksektir. 

Yumurtalık rezervi iyi olan her birey kesin olarak hamile kalabilir denemez. Tüpleri kapalı olma durumu gibi diğer faktörler de etkilidir. Aynı şekilde rezervi kötü olan bir kadın da hamile kalabilir.

Ölçümlerin yapılma sebepleri ise rezerv durumu kötü olarak tespit edilen bireylerin hala kapasiteleri varken hamilelik şansını arttırabilmek için tedaviye erken başlayabilmektir.

Yumurtalık rezervi tamamen tükenmiş ise hamilelik mümkün değildir. Tüp bebek tedavisi de yumurta elde edilemediği için yapılamaz.

Over Rezervi Testi Yapılan Durumlar;

  •  Açıklanamayan kısırlık
  •  Yumurtalık ameliyatları geçirme durumu
  •  Yumurtlama tedavilerine cevap vermeme durumu
  •  35 yaş üstü

Over Rezervi Araştırması için Kullanılan Yöntemler;

1.Regl döneminin 3. günü yapılan kan testinde FSH değeri 10 birimden fazla olursa problem yoktur. Fakat değer arttıkça doğurganlık kapasitesi düşer. 20 birimin üzeri değerlerde hamile kalma olasılığı çok düşüktür. Bu test farklı aylarda farklı sonuçlar verebilir fakat genelde yüksek birimli sonuca göre hareket edilir.

2. Progesteron testi Reglin 21. günü yumurtlama olup olmadığını tespit etmek için bakılır. Ölçülen değer 3 birimin üzerinde ise yumurtlama olduğunu gösterir. Üzerinde olması yumurtlama (ovulasyon) olduğunu destekler.

3. CC testinde reglin 3. ve 10. günleri kan tahlili ile FSH değeri incelenir. Reglin 4. ve 9. günleri arasında 5 gün, günde 100 mg klomifen sitrat (klomen, serophene v.b.) kullanılır. 3. ve 10. gün test edilen FSH sonuçları toplanır. Toplamda 26’dan yüksek değerler (ya da 10. gün ölçülen FSH değeri 10’dan yüksekse ya da 10. gün FSH bazal 3. gün FSH değerinden fazlaysa) doğurganlık potansiyelinin düşük olduğunu gösterir. CC testi reglin 10. günü progesteron testiyle beraber yapılırsa ve progesteron düzeyi 1.2 nin altındaysa CC normal olsa bile doğurganlık düşük demektir.
Bu test açıklanamayan kısırlık probleminde tavsiye edilir.

4. Reglin 3. günü yapılan E2 testi değerinin 45 birimden düşük olması gereklidir. Fakat bu test ancak diğer testlerle beraber değerlendirir.

5. İnhibin B, FSH hormonunu baskılar. Reglin 3. günü yapılan inhibin B testi sonucunun 45 birimin altında olmaması gerekir.

6. AMH hormonu testi reglin herhangi bir gününde yapılabilen güvenilirliği yüksek bir testtir. Sonucun düşük olması durumunda yumurtalık rezervlerinin iyi durumda olmadığı düşünülür.

7. Transvajinal ultrasonografi ile yumurtalıklarda yumurta sayımı yapılabilir. İki yumurtalıkta toplam olarak 7-10 adet küçük yumurta varsa rezerv iyi durumdadır. Toplamdaki küçük yumurta adeti 7’den az olduğu durumda rezerv kötü kabul edilir ve ilaç tedavisiyle yumurtalamayı sağlamak zordur. Ölçüm adetinin 10’dan fazla olması halinde OHSS gelişme riski olabilir. Polikistik over bulunan kişilerde de aynı risk vardır ve tedavi ilaçları çok düşük dozlarda dikkatli kullanılmalıdır.

GnRH analoğu stimülasyon testi, Ekzojen FSH over rezerv tesri (EFORT), over hacmi ölçümü vb. gibi birkaç yaygın olmayan test bulunmaktadır.Yumurtalıklarda küçük yumurtaların tespiti için laparoskopik olarak over biyopsisi ve histopatolojik inceleme yapılabilir. Fakat pratikte bu uygulama yapılmamaktadır.

Yumurtalık Rezervinin Azalmasına Neden Olan Durumlar;

  • Yaş faktörü
  • Obezite
  • Kemoterapi ve radyoterapi
  • Yumurtalık ameliyatları
  • Sigara kullanımı
  • Şiddetli endometriozis

Doğum kontrol hapı gibi yöntemler rezervleri etkilemez.