Beyin omurilik sıvısı (BOS) ya da serebro spinal sıvı; büyük oranda beynin koroid plexus bölgesinde ve devamlı oluşturulur, beyni korur, ihtiyaçlarının ve atıklarının taşınmasında görev alır.

Beynin içindeki odacıklara ventrikül denir. BOS ventriküllerde, omurilik ve beynin dış yüzeyinde bulunur.

Ventrikülomegali; Lateral ventriküllerin ölçümünde (atriyum hizasında) sonucun 10 mm veya üzerinde olmasıdır. Bunun anlamı beynin içindeki odacıkların genişlemesidir.

Hafif ventrikülomegali; Lateral ventriküllerin ölçümünün 10-15 mm arasında olması durumudur. Hafif ventrikülomegaliler genelde hamileliğin son aylarında düzelir.

Hidrosefali; Beynin odacıklarında genişleme ile beraber basınç artışı olduğu duruma denir. Beynin su dolması anlamına gelmektedir. Doğum öncesi testlerde hidrosefali tespit edilememektedir.

Ventrikülomegaliye rastlanma oranı nedir?

Hafif ventrikülomegali 1000 hamilelikte 2-20 oranında görülür. Hidrosefali doğumdan önce fark edilemez ve 1000 hamilelikte 1-3 oranında görülür.

Doğumdan sonra bebeklerin sağlık durumu;

  • Hafif derecede ventrikülomegali ve eşlik eden başka anomali izlenmemişse doğumdan sonra sağlık durumu genellikle (%60-80) tamamen normal olarak gözlenmiştir.
  • Ventrikülomegali hamilelik sırasında artarsa ve başka anomaliler tespit edilirse doğum sonrası sağlık problemi riski artar.
  • İleri derecede ventrikülomegalide; görme, yürüme gibi sinir sistemine bağlı problemler görülebilir. Kafa çapı ve fontanel (bıngıldak) büyük olabilmektedir.

Tanı; 

  • Genellikle ultrason ve MR (magnetik rezonans) yardımıyla tanı konulabilmektedir.
  •  Ventrikülomegalinin 15 mm’den büyük olduğu durumlarda genelde ultrasonda başka olumsuzluklar farkedilememektedir. Fakat daha sonra başka durumlar da ortaya çıkabilmektedir. 

Ventrikülomegali neden olur?

Bir yerdeki tıkanıklık veya gelişimsel bozukluktan kaynaklanır. Genellikle sebebi aquduktus kanalındaki darlıktır.

Darlığın nedenleri aşağıdakiler olabilmektedir;

  • Doğumsal
  • Kafa içinde bir kitle
  • Kafa içi kanama
  • CMV ya da toksoplazma gibi enfeksiyon

Hamilelikte ventrikülomegali teşhisinden sonraki incelemeler;

Hafif ya da ileri ventrikülomegali tanısı konulduğunda amniyosentez ile;

  • Bebeğin kromozomal incelemesi
  • Kromozomal genetik anormallik olup olmadığı
  • Enöral tüp defekti AFP (asetilkolinesteraz ile)
  • Enfeksiyon etkenleri de araştırılabilir.

Ayrıca;

  • Ekokardiyografi
  • Ultrasonla detaylı anomali taraması mutlaka yapılmalıdır.
  • Hamilelik sırasında hidrosefaliye neden olabilecek bir hastalık geçirilmiş olup olmadığı kontrol edilmelidir. (Toxoplazma, su çiçeği CMV, kızamıkçık, HSV vb.)
  • Ultrasonografide ventrikülomegaliye eşlik eden başka anomalilerin olup olmadığı araştırılmalıdır.
  • Aralıklı ultrason kontrolleri ile ventrikülomegalide azalma veya artma olması takip edilmelidir.
  • Bebeğin beyin yapısının daha detaylı incelenebilmesi için bazen MR kullanılabilir.

Ventrikülomegali tespit edildikten sonra hamileliğin sonlandırılması veya devam etmesi kararı aileye aittir. Hamileliğin devamı kararı alınırsa doğum sonrası bakım ve tedavi hakkında bilgi verilir.

Bebeğin kafa çapı normalse ve sezaryen için başka bir neden yoksa, normal doğum tercih edilir.

Aşağıdaki yazılarımızdan daha fazla bilgi edinebilirsiniz;